Nέα Κράτη μέλη

Εσθονία

Η επίσημη κρατική ιστοθέση http://www.riik.ee/

Οικονομική πολιτική http://www.vm.ee/

Αρκετοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι η Εσθονία ήταν τόσο πιστή στις αρχές της ελεύθερης αγοράς, που αναγκάστηκε να διακόψει το μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα προκειμένου να γίνει αποδεκτή από τις Βρυξέλλες.

Η οικονομία είναι λέξη κλειδί για να καταλάβεις την πρόσφατη ιστορία της χώρας. Άλλωστε ακόμη και ο σημερινός πρωθυπουργός Σίιμ Κάλας έχει υπάρξει υπουργός Οικονομικών αλλά και διοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας αμέσως μετά την ανεξαρτητοποίηση.

Μαζικές ιδιωτικοποιήσεις αλλά και σύνδεση του εθνικού νομίσματος με το πρώην γερμανικό μάρκο ήταν μερικές μόνο από τις ενέργειες που έδωσαν στη χώρα τον τίτλο του καλύτερου μαθητή του νεοφιλελευθερισμού στην ανατολική Ευρώπη.

Οι σχέσεις με τη Ρωσία βέβαια παραμένουν ιδιαίτερα σημαντικές. Ήταν άλλωστε μια από τις χώρες που προκάλεσαν ανησυχία στη Μόσχα όταν έλαβε το πράσινο φως από το ΝΑΤΟ στη σύνοδο της Πράγας.

Άλλωστε οι σχέσεις αυτές δημιούργησαν και ένα παράδοξο αρκετοί Ρώσοι εργάτες που είχαν μεταφερθεί στην περιοχή επί Σοβιετικής Ένωσης έμειναν μετά τη δεκαετία του '90 στην ανεξάρτητη πλέον Εσθονία.

Καθώς όμως δεν κατάφεραν να περάσουν ένα τεστ γλωσσομάθειας δεν έλαβαν την εσθονική ιθαγένεια. Παραμένουν λοιπόν πολίτες χωρίς ιθαγένεια και όπως καταγγέλλουν οι ίδιοι, αλλά και συμπατριώτες τους που ζουν στις υπόλοιπες βαλτικές χώρες, πολίτες χωρίς ίσα δικαιώματα.

Κύπρος

Η επίσημη κρατική ιστοθέση http://www.cyprus.gov.cy/

Υπηρεσία τύπου και πληροφοριών http://www.pio.gov.cy/

«Η Κύπρος είναι και αναπτυγμένη χώρα και σίγουρα Ευρωπαϊκή χώρα όσον αφορά τον τρόπο σκέψης και το πού ανήκει, αλλά είναι ταυτόχρονα και στο σταυροδρόμι μεταξύ Ευρώπης και Ανατολή», λέει ο επικεφαλής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Κύπρου με την Ευρωπαϊκή Ένωση, και πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γιώργος Βασιλείου.

Και εξηγεί: «Η Κύπρος έχει εξαιρετικές σχέσεις τόσο με τον Αραβικό κόσμο όσο και με το Ισραήλ, όσο και με τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και της Αφρικής».

«Η Κύπρος θα παίξει ένα ρόλο συνδετικού κρίκου μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του υπόλοιπου γειτονικού κόσμου», σχολιάζει ο κ. Βασιλείου.

Η Κύπρος είναι τόσο αναπτυγμένη οικονομικά που θα μπορούσε να είχε μπει νωρίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αν δεν υπήρχε το Κυπριακό, υποστηρίζει ο βρετανός δημοσιογράφος του Economist, Bruce Clark.

«Όσοι Άγγλοι γνωρίζουν την Κύπρο, την βλέπουν σαν μια χώρα με πολύ υψηλό βιοτικό επίπεδο, μια χώρα που έχει ξεπεράσει, στο οικονομικό πεδίο την τραγωδία του '74, και από την άποψη της οικονομίας είναι πολύ καλά προετοιμασμένη για την ένταξη» λέει ο Μπρους Κλαρκ.

Λετονία

Υπουργείο Εξωτερικών http://www.am.gov.lv/lv//

Η Λετονία, μια από τις τρεις βαλτικές χώρες που διακόπτουν και τους τελευταίους δεσμούς με τη Ρωσία καθώς δέχτηκαν την πρόσκληση του ΝΑΤΟ και της ΕΕ να ενταχθούν στους κόλπους τους.

Η κατάσταση στο εσωτερικό της Λετονίας δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ειδυλλιακή για τα δεδομένα της Ευρώπης. Ανθρωπιστικές οργανώσεις καταγγέλλουν την αντιμετώπιση της ρωσικής μειονότητας. Των εργατών, δηλαδή που έφτασαν στη χώρα επί Σοβιετικής Ένωσης και παραμένουν στις βαλτικές χώρες χωρίς να μπορούν πλέον να λάβουν ιθαγένεια καμίας χώρας.

Η οικονομία ζει ακόμη στη σκιά των πυραμίδων που σύμφωνα με καταγγελίες παρουσιάστηκαν στον τραπεζικό τομέα πριν από ένα χρόνο.

Παρόλα αυτά, η Λετονία παρουσιάζει φέτος (2003) ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης 7.5% και φαίνεται ότι η ηγεσία τις έχει λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα που θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν τόσο τις Βρυξέλλες όσο και το ΝΑΤΟ.

Η πολιτική και οικονομική ηγεσία της αποδέχεται το άνοιγμα προς την ελεύθερη αγορά ενώ ο νέος πρωθυπουργός, Εϊνάρ Ρέπσε -που να σημειωθεί ήταν διοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας- υποσχέθηκε ότι θα αυξήσει τις δαπάνες για άμυνα.

«Θέλουμε να είμαστε ένα άξιο μέλος του ΝΑΤΟ» συνηθίζει να λέει από τη στιγμή που ανέλαβε τα καθήκοντά του.

Το ερώτημα βέβαια που απασχολεί όχι μόνο τη Λετονία αλλά και τα περισσότερα από τα νέα μέλη της ΕΕ δεν είναι μόνο τι αναμένουν οι Βρυξέλλες από αυτά αλλά και τι θα πρέπει να αναμένουν αυτές από την ΕΕ.

Κρίνοντας από την απάντηση που έδινε πριν από την Κοπεγχάγη ο αρμόδιος για τη διεύρυνση επίτροπος Γκίντερ Φερχόιγκεν, η απάντηση θα είναι μάλλον… όχι και πολλά.

«Τα νέα κράτη μέλη θα πρέπει να καταθέσουν την εισφορά τους από τον πρώτο μήνα μετά την ένταξή τους αλλά θα πρέπει να περιμένουν έως ότου αρχίσουν να λαμβάνουν χρήματα από την ΕΕ», είχε δηλώσει ο κ. Φερχόιγκεν και συμπλήρωσε «εμείς βέβαια θεωρούμε ότι η προσφορά που κατατέθηκε είναι ιδιαίτερα γενναιόδωρη και πως οι σημερινές χώρες μέλη δεν μπορούσαν να προσφέρουν κάτι περισσότερο».

Και μόνο δηλώσεις σαν αυτές αρκούν για να προκαλέσουν αν μη τι άλλο αμηχανία στις υπό ένταξη χώρες. Ο κύριος Φερχόιγκεν όμως συνέχισε αναφερόμενος αυτή τη φορά στο κόστος που είχε για την κοινότητα η διεύρυνση.

«Πρέπει να πούμε ότι το κόστος δεν είναι μεγάλο. Ειδικά αν αναλογιστούμε τι κερδίζουμε από τη διεύρυνση. Θα έχουμε σταθερότητα και ευημερία σε ολόκληρη την περιοχή από τη Βαλτική μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα», είπε ο Γκίντερ Φερχόιγκεν.

Η φτωχότερη από τις τρεις βαλτικές χώρες αντιμετωπίζει συχνά πολιτική αστάθεια καθώς αρκετοί πολιτικοί αρνούνται τις νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές που ακολουθήθηκαν σε γειτονικές χώρες.

Η έλλειψη βιομηχανίας αναγκάζει τη χώρα να λειτουργεί συχνά σαν μεσάζοντας τόσο για το εμπόριο όσο και για τη μεταφορά ενέργειας από τη Ρωσία προς τη Δύση.

Αρκετοί Λιθουανοί αναμένουν τα χρήματα που φτάνουν από μετανάστες στις ΗΠΑ και τον Καναδά για να εξασφαλίζουν τα προς το ζην.

Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές, λοιπόν, που υποστηρίζουν ότι η απόφαση των Βρυξελλών να δεχτούν την μικροσκοπική αυτή χώρα της Βαλτικής ήταν περισσότερο πολιτική παρά οικονομική.

Άλλωστε η Λιθουανία ήταν μια από τις χώρες που έλαβαν αντίστοιχη πρόσκληση και από το ΝΑΤΟ στη σύνοδο της Πράγας.

Οι σχέσεις με τη Ρωσία χαρακτηρίζονται συχνά ως σχέσεις αναγκαστικής αγάπης και μίσους και η Μόσχα δεν έκρυψε ούτε σε αυτή την περίπτωση της δυσαρέσκειά της για την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ. Μια κίνηση που θα φέρει σημαντική δύναμη πυρός της βορειοατλαντικής συμμαχίας στα σύνορά της.

Προβλήματα όπως στις σχέσεις της χώρας με τη Ρωσία προκάλεσε και ο ρωσικός θύλακας του Καλίνιγκραντ.

Η Μόσχα ζητούσε ειδικά προνόμια για την μετακίνηση των πολιτών της από και προς το Καλίγκριναντ κάτι που δεν ευχαριστούσε ούτε τη Λιθουανία αλλά ούτε και τις Βρυξέλλες.

Μάλτα

Η επίσημη κρατική ιστοθέση http://www.gov.mt/

Υπουργείο Εξωτερικών http://www.foreign.gov.mt/

Η Μάλτα θεωρείται μαζί με την Κύπρο η πλέον ευρωπαϊκή από τις 10 υπό ένταξη χώρες.

Η πρώην βρετανική, πρώην γαλλική, πρώην αραβική, πρώην ελληνική και πρώην φοινικική αποικία απασχολεί σπανίως τα διεθνή μέσα ενημέρωσης.

Οι μόλις 380 χιλιάδες κάτοικοι του νησιού δεν θα νοιώσουν πολιτισμικό σοκ από την ένταξη. Άλλωστε οι περισσότεροι διπλωμάτες στις Βρυξέλλες αναρωτιούνται ακόμη γιατί η Μάλτα δεν αποτελούσε ήδη μέλος της ΕΕ.

Η Ουγγαρία χαρακτηριζόταν κάποτε ως το κακό παιδί του Ανατολικού Μπλοκ και επιβεβαίωσε την φήμη της αυτή το 1989 όταν άνοιξε τα σύνορά της με την Αυστρία επιτρέποντας σε χιλιάδες Ανατολικογερμανούς να περάσουν στη χώρα αυτή. Μια κίνηση που επιτάχυνε τις εξελίξεις πριν από την κατάρρευση του σιδηρούν παραπετάσματος.

Αφού πραγματοποίησε τα πρώτα δειλά βήματα αποκρατικοποιήσεων ήδη από το 1968 η Ουγγαρία δεν ένοιωσε στον ίδιο βαθμό τις επιπτώσεις από τις θεραπείες σοκ που επιβλήθηκαν σε αρκετές χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ.

Σήμερα (2003), με ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης που φτάνει το 3,8% - ίδιο δηλαδή με αυτό της Ελλάδας- η Ουγγαρία θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι η οικονομία δεν θα είναι ένα από τα σημαντικά προβλήματα για την ενταξιακή πορεία.

Θεωρείται μάλιστα σημαντικός εισαγωγέας ευρωπαϊκών προϊόντων, κάτι που δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορη την ΕΕ.

Ορισμένα προβλήματα προκύπτουν από τις εντάσεις που κατά καιρούς δημιουργούνται με τις εθνικές μειονότητες που ζουν στη χώρα αλλά και στη δράση κυκλωμάτων οργανωμένου εγκλήματος.

Εξίσου ανησυχητική θεωρείται από πολλούς και η άνοδος του εθνικισμού. Η ρατσιστική ρητορική προηγούμενων κυβερνήσεων είχε ως αποτέλεσμα να οξυνθούν οι σχέσεις της χώρας με αρκετούς γείτονές της.

Για αρκετούς αναλυτές η Πολωνία έχει για την ΕΕ την ίδια σημασία με το σύνολο των υπολοίπων εννέα χωρών που θα ενταχθούν στην ένωση.

Από πλευράς πληθυσμού και ακαθάριστου εθνικού προϊόντος αυτό είναι προφανές. Οι υπόλοιπες εννέα χώρες έχουν πληθυσμό 36 εκατομμυρίων κατοίκων ενώ μόνη της η Πολωνία αριθμεί 39 εκατομμύρια ψυχές. Το ΑΕΠ της αγγίζει τα 171 δισεκατομμύρια δολάρια και οι υπόλοιπες χώρες αθροιστικά φτάνουν τα 183 δισεκατομμύρια.

Η λιγότερο εμφανής σημασία της Πολωνίας, όμως, αναφέρουν οι ίδιοι αναλυτές, είναι η γεωστρατηγική.

Η χώρα, που χαρακτηριζόταν κάποτε ως πρώτος κυματοθραύστης του συμφώνου της Βαρσοβίας σε ενδεχόμενη επίθεση του ΝΑΤΟ, διατηρεί τη σημασία της για τις νέες συμμαχίες στις οποίες θα συμμετάσχει - το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Μια ματιά στα σχόλια του δυτικού Τύπου των τελευταίων μηνών το αποδεικνύει. «Σε ορισμένες περιπτώσεις η Πολωνία χαρακτηρίζεται ως δούρειος ίππος των ΗΠΑ στην Ευρώπη», έγραφε η γερμανική εφημερίδα Die Welt.

Πολύ ενδιαφέροντα και τα σχόλια στους Financial Times του Γιάτσεκ Σόσκα από το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. «Οι Γερμανοί δεν μπορούν να μας υπαγορεύουν όρους. Η ένταξη στην ΕΕ δεν είναι επανάληψη της επιβολής ναζιστικής διοίκησης στην Πολωνία», έλεγε ο Πολωνός πολιτικός.

Ο Σόσκα αναφερόταν σε ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που απασχόλησαν την ενταξιακή πορεία της χώρας προς την ΕΕ. Τις αγροτικές επιδοτήσεις. Τα χρήματα που θα φτάσουν από τις Βρυξέλλες είναι σχετικά λίγα συγκρινόμενα με τα αντίστοιχα κονδύλια που πηγαίνουν στα νυν μέλη της κοινότητας και αυτό φαίνεται να ενισχύει τους ευρωσκεπτικιστές της χώρας.

Το δεύτερο ήμισυ της πάλαι ποτέ Τσεχοσλοβακίας θα συναντήσει και πάλι την Τσεχία υπό την μεγάλη ομπρέλα της ΕΕ. Το χάσμα όμως μεταξύ των δυο χωρών είναι ίσως μεγαλύτερο από ποτέ.

Μετά το βελούδινο διαζύγιο η Τσεχία έμεινε με τις μεγαλύτερες βιομηχανικές εγκαταστάσεις και η Σλοβακία με μια πεπαλαιωμένη πολεμική βιομηχανία ανίκανη να βοηθήσει την εθνική οικονομία.

Η Σλοβακία που στα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας της φάνηκε να απορρίπτει το ΝΑΤΟ, την ΕΕ και τις πολιτικές και οικονομικές επιλογές που πρεσβεύουν αυτές οι ενώσεις δείχνει να έχει αλλάξει γνώμη. Τουλάχιστον η πολιτική της ηγεσία.

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς τι προκαλεί τον σλοβάκικο ευρωσκεπτικισμό. Οι ιδιωτικοποιήσεις και το άνοιγμα στην οικονομία της αγοράς εκτόξευσαν την ανεργία στο 20% το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη. Για τις μειονότητες το ποσοστό αυτό μπορεί να φτάσει σε ορισμένες περιοχές ακόμη και στο 90%.

Προβλήματα αναφέρονται συχνά και σε ότι αφορά ζητήματα μειονοτήτων αλλά και της ελευθεροτυπίας.

Αρκετοί δημοσιογράφοι υποστηρίζουν ότι ο έλεγχος των μέσων ενημέρωσης από οικονομικά συγκροτήματα και ομάδες πιέσεις περιορίζουν την ελευθερία τους.

Η Σλοβενία είναι πρώτη από τις χώρες που προέκυψαν από τις στάχτες της πρώην Γιουγκοσλαβίας που λαμβάνει το χρίσμα της ένταξης στην ΕΕ.

Τα χαμηλά ποσοστά ξένων εθνικών ομάδων στον πληθυσμό της συνέβαλαν σε μια αναίμακτη μετάβαση και δεν βύθισαν τη χώρα στον πόλεμο και την οικονομική καταστροφή. Η στρατιωτική ένταση κράτησε μόλις 12 ημέρες για τη Σλοβενία.

Ήταν άλλωστε η πλέον ανεπτυγμένη περιοχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας, γεγονός που περιόρισε τις αρνητικές επιπτώσεις της αιφνίδιας μετάβασης στην οικονομία της αγοράς.

Οι στενές οικονομικές σχέσεις της χώρας με τη Γερμανία είναι εμφανείς ακόμη και στους απλούς τουρίστες που από τις πρώτες ημέρες της ανεξαρτησίας δυσκολεύονταν να κινηθούν στη χώρα αν δεν είχαν μερικά γερμανικά μάρκα στην τσέπη.

Όπως μεταδίδει όμως ο ανταποκριτής του BBC στη Λιουμπλιάνα, Μπράνκο Καστέλιτς, οι Σλοβένοι έχουν χάσει τα τελευταία χρόνια των ευρωενθουσιασμό τους.

Δεν δέχονται βέβαια την ταμπέλα του ευρωσκεπτικιστή αλλά προτιμούν τον όρο ευρωρεαλιστές.

Αρκετοί πιστεύουν ότι η οικονομία πήγαινε αρκετά καλά και χωρίς την Ευρωπαϊκή Ένωση και μάλιστα αρκετοί Σλοβένοι υποστηρίζουν ότι τα πηγαίνουν ακόμη καλύτερα και από την Πορτογαλία ή ακόμη και την Ελλάδα.

Τμήμα της Τσεχοσλοβακίας μέχρι τη βελούδινη επανάσταση. Η χώρα του Ντβόρζακ και του Κάφκα θα μείνει μεταξύ άλλων στην ιστορία για τη εισβολή των σοβιετικών δυνάμεων το 1968 που θα τερματίσει το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα του Αλεκσάντερ Ντούμπτσεκ, τη λεγόμενη Άνοιξη της Πράγας.

Η Τσεχική Δημοκρατία αποτέλεσε πρότυπο νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής μετά την ανεξαρτητοποίησή της και το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων του Βάτσλαβ Κλάους.

Η εντυπωσιακή ανάπτυξη, όμως, κράτησε μέχρι το 1997 οπότε εμφανίστηκαν μαύρα σύννεφα στην οικονομία ενώ οικονομικά σκάνδαλα κυρίως στο τραπεζικό τομέα οδήγησαν στην πτώση της κυβέρνησης.

Από πολιτικής απόψεως η Τσεχία κόβει και τους τελευταίους δεσμούς της με το παρελθόν το 1999 οπότε και εντάσσεται στο ΝΑΤΟ.

Οι σχέσεις της χώρας με την ΕΕ φαίνεται να επισκιάζονται από τη συμπεριφορά των αρχών απέναντι στις κοινότητες των τσιγγάνων.

Τα ποσοστά αναλφαβητισμού και φτώχειας σε αυτές τις κοινότητες είναι ανησυχητικά και αρκετοί ζητούν άσυλο στη Βρετανία και τον Καναδά κατηγορώντας την κυβέρνηση για άνιση συμπεριφορά και διώξεις.

Μάλιστα το 1999 η κυβέρνηση θα αναγκαστεί ύστερα από ασφυκτικές πιέσεις της διεθνούς κοινότητας να γκρεμίσει τείχη που είχαν κατασκευαστεί για να χωρίζουν τις κοινότητες των τσιγγάνων από τον υπόλοιπο πληθυσμό σε αρκετές πόλεις.

Δεν είναι όμως το μοναδικό πρόβλημα στις σχέσεις της ΕΕ με την Δημοκρατία της Τσεχίας. Και σε αυτή τη χώρα οι μειωμένες παροχές που υπόσχονται οι Βρυξέλλες προκαλούν έντονες αντιδράσεις.