Από την 1η Μαρτίου 2002 τα εθνικά νομίσματα όλων των χωρών της Ευρωζώνης αποτελούν οριστικά παρελθόν. Τα αντικαθιστά το ευρώ και μαζί τους αντικαθιστά μια ιστορία αιώνων, περισσότερων ή λιγότερων, για τις 12 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επέλεξαν να υιοθετήσουν το κοινό νόμισμα.

Δραχμή (Ελλάς)

Η δραχμή είναι το αρχαιότερο ευρωπαϊκό νόμισμα και ένα από τα αρχαιότερα στον κόσμο. Πρωτοεμφανίστηκε τον 6ο αιώνα π.Χ. και ήταν το νόμισμα που χρησιμοποιήθηκε την ελληνιστική περίοδο σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Παραλλαγές της λέξης «δραχμή» συναντάμε σε πολλές γλώσσες και περιγράφουν είτε νομίσματα είτε μονάδες μέτρησης.

Στη σύγχρονη μορφή της η δραχμή κυκλοφόρησε μετά τη σύσταση του ελληνικού βασιλείου, σε αντικατάσταση του φοίνικα που είχε εκδοθεί το 1827.

Στα χαρτονομίσματα που αποσύρονται απεικονίζεται όλη η ιστορία της Ελλάδας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Το χαρτονόμισμα των δέκα χιλιάδων (φωτογραφία) φέρει προσωπογραφία του γιατρού και ερευνητή Παπανικολάου.

Σελίνι (Αυστρία)

Το σελίνι πρωτοεμφανίζεται στην ιστορία της Ευρώπης το 13ο αιώνα, όταν άρχισε να χρησιμοποιείται ως νόμισμα σε διάφορα γερμανόφωνα και αγγλοσαξονικά κρατίδια. Στην Αυστρία υιοθετήθηκε το 1924, σε αντικατάσταση της κορώνας, η οποία έχασε την αξία της με τη διάλυση της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας. Αποσύρθηκε μετά την προσάρτηση της Αυστρίας από τη Γερμανία και εισήχθη πάλι μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Αν και μέχρι το 1967 δεν ήταν πλήρως ανταλλάξιμο, στη συνέχεια έγινε ένα από τα σκληρά νομίσματα της Ευρώπης.

Στο χαρτονόμισμα των 50 σελινιών (φωτογραφία) απεικονίζεται ένας από τους πιο γνωστούς Βιενέζους, ο πατέρας της ψυχανάλυσης, Ζίγκμουντ Φρόιντ.

Φράγκο (Βέλγιο)

Το βελγικό φράγκο κυκλοφόρησε το 1832, δύο χρόνια μετά την ανεξαρτησία του Βελγίου. Πρότυπό του υπήρξε το γαλλικό φράγκο, το οποίο ήταν το νόμισμα του Βελγίου μετά την ένωση με τη Γαλλία υπό το Ναπολέοντα, στα τέλη του 18ου αιώνα. Τη γαλλική κυριαρχία ακολούθησε για λίγα χρόνια η ολλανδική, κατά την οποία το ολλανδικό φιορίνι ήταν το νόμισμα του Βελγίου.

Αμέσως μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το Βέλγιο γνώρισε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη, αλλά η οικονομική κρίση της δεκαετίας του '70 επηρέασε την οικονομία και οδήγησε σε μεγάλη υποτίμηση του νομίσματος.

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χαρτονομίσματα που αποσύρονται είναι αυτό των 500 φράγκων (φωτογραφία), όπου τα ανθρωπάκια του Βέλγου σουρεαλιστή ζωγράφου Ρενέ Μαγκρίτ κυριαρχούν.

Πεσέτα (Ισπανία)

Η πεσέτα ήταν υποδιαίρεση του πέσο και δημιουργήθηκε για τη συμμετοχή της Ισπανίας στη λατινική νομισματική ένωση του 1865, η οποία ματαιώθηκε λόγω της μεταβολής της τιμής του χρυσού. Κατά τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο κάθε πλευρά κυκλοφόρησε τη δική της πεσέτα, η οποία δε γινόταν δεκτή από την άλλη. Μετά τον εμφύλιο ο πληθωρισμός αυξήθηκε, σταδιακά η οικονομία παρουσίασε αστάθεια και τελικά χρειάστηκε υποτίμηση το 1967.

Το χαρτονόμισμα των χιλίων πεσετών (φωτογραφία) έχει παράσταση του Φερδινάνδου Κορτές, του ισπανού κατακτητή της αυτοκρατορίας των Αζτέκων.

Μάρκο (Φινλανδία)

Κυκλοφόρησε το 1862, σε αντικατάσταση των ρωσικών και σουηδικών νομισμάτων που κυκλοφορούσαν στη Φινλανδία, η οποία είχε μόλις αποκτήσει μερική αυτονομία από τη Ρωσία. Για τους πολίτες της χώρας το νόμισμα ήταν σύμβολο του φινλανδικού εθνικισμού. Έγινε και τυπικά ανεξάρτητο από το ρούβλι με την ανεξαρτησία της Φινλανδίας το 1917.

Στο χαρτονόμισμα των 20 μάρκων (φωτογραφία) απεικονίζεται ο συγγραφέας Βάινο Λίνα. Ο Λίνα, ο οποίος πέθανε το 1992, ήταν ένας από τους σπουδαιότερους μεταπολεμικούς λογοτέχνες της Φινλανδίας. Τα γνωστότερα έργα του είναι το αντιπολεμικό μυθιστόρημα «Άγνωστος Στρατιώτης» και η τριλογία «Κάτω από τον Πολικό Ουρανό».

Φράγκο (Γαλλία)

Το φράγκο πρωτοκυκλοφόρησε το 1360 από το βασιλιά Ιωάννη το Β΄, τον επονομαζόμενο Καλό, για να εορταστεί η απελευθέρωσή του από τους Άγγλους, οι οποίοι τον είχαν αιχμαλωτίσει κατά τον Εκατονταετή Πόλεμο, ζητώντας λύτρα για να τον αφήσουν ελεύθερο.

Από το 16ο αιώνα το φράγκο χρησιμοποιήθηκε στη Γαλλία παράλληλα με άλλα νομίσματα. Καθιερώθηκε οριστικά ως εθνικό νόμισμα μετά τη γαλλική επανάσταση, το 1799.

Μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το γαλλικό φράγκο, όπως και άλλα ευρωπαϊκά νομίσματα, ήταν πληθωριστικό. Η μεγαλύτερη νομισματική μεταρρύθμιση στη Γαλλία πριν από την εισαγωγή του ευρώ ήταν η μεταβίβαση από το παλιό στο νέο φράγκο, το 1960.

Στο χαρτονόμισμα των 50 φράγκων (φωτογραφία) είχε τιμηθεί ο συγγραφέας και αεροπόρος Αντουάν ντε Σεν Εξπερί, ο δημιουργός του Μικρού Πρίγκιπα. Ο Μικρός Πρίγκιπας απεικονίζεται στη μία γωνία του χαρτονομίσματος.

Μάρκο (Γερμανία)

Το γερμανικό μάρκο με τη μορφή που είχε κατά την απόσυρσή του, κυκλοφόρησε το 1948 στη Δυτική Γερμανία. Όμως η ιστορία του είναι πιο παλιά: το χρυσό μάρκο με υποδιαίρεση το πφένιχ υιοθετήθηκε ως εθνικό νόμισμα της νεοϊδρυθείσας Γερμανικής Αυτοκρατορίας, το 1873. Μέχρι τότε το μάρκο ήταν ένα από τα πολλά νομίσματα μικρής αξίας που κυκλοφορούσαν στα γερμανικά κρατίδια και μάλιστα η αξία του διέφερε από το ένα κρατίδιο στο άλλο. Η πρώτη εμφάνιση του μάρκου στη Γερμανία έγινε τον ένατο αιώνα, με τη μορφή της μονάδας μετρήσεως βάρους των πολύτιμων μετάλλων.

Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο πληθωρισμός στη Γερμανία έφτασε σε ύψη ρεκόρ καθώς 5.800 πόλεις και οργανισμοί απέκτησαν το δικαίωμα εκτύπωσης μάρκων.

Το 1924, ένα αμερικανικό δολάριο ισοδυναμούσε με 4,5 δισεκατομμύρια μάρκα. Το 1948, οι σύμμαχοι καθιέρωσαν νέα μάρκα στις ζώνες κατοχής και τελικά το μάρκο της Δυτικής Γερμανίας έγινε το σύμβολο της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Μετά την επανένωση της Γερμανίας το ανατολικογερμανικό μάρκο έγινε ισότιμο με το δυτικογερμανικό, παρά τις επικρίσεις για τις οικονομικές επιπτώσεις της απόφασης αυτής.

Στο χαρτονόμισμα των 100 μάρκων, που εικονίζεται εδώ, τιμώμενο πρόσωπο ήταν η Κλάρα Σούμαν, πιανίστα και συνθέτης και σύζυγος του εξίσου γνωστού συνθέτη Ρόμπερτ Σούμαν. Η Κλάρα Σούμαν πέθανε σε μεγάλη ηλικία το 1896. Θεωρείται ένα από τα μεγάλα ονόματα της γερμανικής κλασσικής μουσικής.

Φιορίνι (Ολλανδία)

Κατάγεται από το χρυσό φιορίνι της Φλωρεντίας του 13ου αιώνα, το οποίο υιοθέτησαν οι Ολλανδοί έμποροι. Τα πρώτα αργυρά φιορίνια κυκλοφόρησαν το 1543 από τον Κάρολο τον Ε'. Το σύγχρονο φιορίνι κυκλοφόρησε το 1816 μετά την πτώση της αυτοκρατορίας του Ναπολέοντα. Κατά την κατοχή της Ολλανδίας στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Γερμανοί κατήργησαν το αργυρό φιορίνι και προσπάθησαν να πείσουν τους Ολλανδούς να ανταλλάξουν τα νομίσματά τους με μάρκα. Οι περισσότεροι δεν το έκαναν πιστεύοντας ότι το νόμισμα θα διατηρούσε την αξία του. Η μεταπολεμική κυβέρνηση της Ολλανδίας δεν κατάφερε να ελέγξει τις πληθωριστικές πιέσεις και τελικά τα αργυρά νομίσματα αποσύρθηκαν οριστικά το 1947.

Η χώρα των λουλουδιών δε θα μπορούσε παρά να έχει παραστάσεις από τη φύση στα χαρτονομίσματά της. Το χαρτονόμισμα των 50 φιορινιών (φωτογραφία) φέρει ένα ηλιοτρόπιο, σαν αυτά που απαθανάτισε ο Ολλανδός ζωγράφος Βαν Γκογκ.

Λίρα (Ιρλανδία)

Αντικατέστησε τη στερλίνα το 1928, έξι χρόνια μετά την ανεξαρτησία της Ιρλανδίας. Τα πρώτα χαρτονομίσματα τυπώθηκαν στο Λονδίνο και είχαν ίδιο σχήμα, μέγεθος και αξία με τα αγγλικά νομίσματα.

Μέχρι τη δεκαετία του '60 αναγραφόταν σε αυτά η ισοτιμία τους με τη λίρα Αγγλίας, ενώ η μετάβαση στο δεκαδικό σύστημα έγινε την ίδια εποχή με τη Βρετανία, το 1971. Η σύνδεση με τη στερλίνα διατηρήθηκε μέχρι το 1979, οπότε η Ιρλανδία προσχώρησε στο ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα. Η ιρλανδική λίρα είναι το μοναδικό νόμισμα της Ευρωζώνης με αξία μεγαλύτερη του ενός ευρώ.

Στο χαρτονόμισμα των δέκα λιρών τιμάται ο Τζέιμς Τζόις, συγγραφέας του «Οδυσσέα» και ένα από τα διασημότερα πρόσωπα της ιρλανδικής λογοτεχνίας.

Λιρέτα (Ιταλία)

Η λιρέτα λέγεται ότι προέρχεται από τα αργυρά νομίσματα με βάση τη λίβρα (μονάδα βάρους), τα οποία έκοψε ο Καρλομάγνος. Το νόμισμα χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες πόλεις της Ιταλίας κατά το μεσαίωνα αλλά μετά χάθηκε μέχρι την εποχή που ο Ναπολέων το επανέφερε στη Σαρδηνία. Μετά την ενοποίηση της Ιταλίας το 1860, η λιρέτα καθιερώθηκε σε αντικατάσταση των νομισμάτων των ιταλικών κρατιδίων. Τη δεκαετία του '20 ο Μουσολίνι προσπάθησε να συγκρατήσει τον πληθωρισμό εφαρμόζοντας αυστηρή νομισματική πολιτική αλλά το αποτέλεσμα ήταν προσωρινό. Ακολούθησαν περίοδοι μεγάλου πληθωρισμού κατά τη διάρκεια του πολέμου αλλά και μέχρι τη δεκαετία του '70.

Τα ιταλικά χαρτονομίσματα είχαν παραστάσεις από την ιταλική τέχνη. Το χαρτονόμισμα των 500.000 λιρετών (φωτογραφία) παρουσιάζει τον αναγεννησιακό ζωγράφο Ραφαήλ με φόντο έργο του.

Φράγκο (Λουξεμβούργο)

Το φράγκο του Λουξεμβούργου πρωτοεμφανίζεται κατά τη γαλλική επανάσταση. Καταργήθηκε το 1842 και επανήλθε το 1848, σε αντικατάσταση του ολλανδικού φιορινιού. Μετά την οικονομική ένωση του Λουξεμβούργου με το Βέλγιο το 1921, το βελγικό φράγκο ήταν πλήρως ανταλλάξιμο και σταδιακά κυκλοφορούσε στο Λουξεμβούργο περισσότερο από το τοπικό νόμισμα, ενώ γίνονταν δεκτά γαλλικά φράγκα και μάρκα. Αυτή η πληθώρα ξένων νομισμάτων στο Λουξεμβούργο σήμαινε ότι οι κάτοικοι του Μεγάλου Δουκάτου δε θεωρούσαν το νόμισμά τους εθνικό σύμβολο. Είναι δε, από τους πιο ενθουσιώδεις οπαδούς του ευρώ.

Η απλότητα χαρακτήριζε τα χαρτονομίσματα του Λουξεμβούργου, τα οποία είχαν όλα την προσωπογραφία του Μεγάλου Δούκα Ερρίκου.

Εσκούδο (Πορτογαλία)

Το εσκούδο ήταν αρχικά ισπανικό νόμισμα και κόπηκε πρώτη φορά στην Πορτογαλία το 1523. Αντικαταστάθηκε από το ριάλι αλλά επανήλθε με το τέλος της πορτογαλικής μοναρχίας το 1910. Η αξία του μειώθηκε αισθητά τις δεκαετίες που ακολούθησαν. Το 1925 υπάλληλοι της κεντρικής τράπεζας της Πορτογαλίας κυκλοφόρησαν πολλές χιλιάδες πλαστά χαρτονομίσματα, συμβάλλοντας στην κατάρρευση της δημοκρατίας το 1926. Το εσκούδο σταθεροποιήθηκε στη συνέχεια αλλά τη δεκαετία του '90 υποτιμήθηκε δύο φορές.

Το χαρτονόμισμα των πέντε χιλιάδων (φωτογραφία) έχει παράσταση σχετική με τον Πορτογάλο εξερευνητή Βάσκο ντα Γκάμα, ο οποίος το 1497 απέπλευσε από τη Λισσαβώνα για να εξερευνήσει νέες ναυτικές οδούς.

Πηγή: Ελληνική υπηρεσία του BBC

/Κορυφή/