Τα νομίσματα δεν εκφράζουν μόνο πλούτη και οικονομικά μεγέθη, αλλά  έχουν χρησιμοποιηθεί σε όλο τον κόσμο και σαν μαγικά και θρησκευτικά σύμβολα , σαν θεραπευτικά μέσα, σαν φυλαχτά, τους έχουν αποδοθεί δυνάμεις ικανές να φέρουν καλή ή κακή τύχη, αλλά και σαν μέσα προπαγάνδας.  

Ας δούμε ορισμένα παραδείγματα.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έθαβαν τους νεκρούς τους μαζί με τεράστιους θησαυρούς, οι αρχαίοι Έλληνες τοποθετούσαν ένα νόμισμα, οβολό, στο στόμα των νεκρών, σαν πληρωμή στον χάροντα, τον βαρκάρη που πήγαινε τους νεκρούς στον Άδη. Διάφορες προσφορές νομισμάτων γίνονταν από τους ανθρώπους και σε μαντεία, ιερά, πηγάδια, βάλτους, ποτάμια, πιστεύοντας ότι έτσι θα έχουν καλή τύχη και την εύνοια των θεών. Επίσης τοποθετούσαν νομίσματα στα θεμέλια των σπιτιών, πιστεύοντας, ότι με αυτό τον τρόπο θα είναι καλορίζικα. 

Κατά τον μεσαίωνα, αλλά και παλαιότερα από τους ρωμαϊκούς ακόμη χρόνους, συνηθιζόταν  η τοποθέτηση νομισμάτων, κάτω από τα κατάρτια των πλοίων κατά την ναυπήγηση τους, σαν προσφορά στους θεούς της θάλασσας.  Οι ψαράδες, τοποθετούσαν σε σχισμές στους φελλούς από τα δίχτυα τους, νομίσματα  για πληρωμή στον Ποσειδώνα τον θεό της θάλασσας και για να έχουν καλή ψαριά. Ακόμη σε πολλά μέρη επικρατούσε η άποψη ότι αν ένα νόμισμα το άγγιζε ένας βασιλιάς ή αυτοκράτορας αυτό το νόμισμα έφερνε τύχη και αποκτούσε θεραπευτικές ιδιότητες. Αν το νόμισμα αυτό προσφερόταν σε ένα ασθενή, πίστευαν ότι ο ασθενής αυτός θα θεραπευόταν.

Υπάρχουν ορισμένα νομίσματα που πίστευε ο κόσμος ότι φέρνουν τύχη ή κακοτυχία εξαιτίας των παραστάσεων που αυτά είχαν, ή κάποιου γεγονότος με το οποίο ήταν συνδεδεμένα, έτσι για παράδειγμα κατά τον 17ο αιώνα, ένα νόμισμα που απεικόνιζε τον Άγιο Γεώργιο να σκοτώνει τον δράκο, έσωσε τη ζωή ενός στρατιώτη γιατί σταμάτησε επάνω του μια σφαίρα. από τότε και για πολλά χρόνια αργότερα οι στρατιώτες είχαν επάνω τους τέτοια νομίσματα για φυλαχτά. Αντίθετα ένα ασημένιο γιουάν, που κόπηκε στη Κίνα το 1932 και απεικόνιζε ένα σκάφος τζάνκ μαζί με ένα ανατέλλοντα ήλιο και ένα σμήνος πουλιών, θεωρήθηκε ότι έφερνε γρουσουζιά γιατί ο ανατέλλων ήλιος είναι το έμβλημα της Ιαπωνίας, η οποία το 1931 είχε εισβάλει στην Κίνα και τα πουλιά θεωρήθηκε ότι συμβόλιζαν τα μαχητικά αεροσκάφη των Ιαπώνων. Τελικά το 1933 κόπηκαν νέα γιουάν, χωρίς όμως τον ανατέλλοντα ήλιο και τα πουλιά.

Νομίσματα δίδονται και ως γαμήλια δώρα στα νέα ζευγάρια σαν σύμβολο καλής τύχης και μακροημέρευσης.

Δοξασίες σαν αυτές που ανέφερα πιο πάνω  υπάρχουν πολλές, στα περισσότερα μέρη του κόσμου, αρκετές μάλιστα από αυτές διαμέσου των αιώνων έχουν επιβιώσει και ως τις μέρες μας.

Η μορφή του χρήματος

Οι άνθρωποι πριν από την εμφάνιση του χρήματος, χρησιμοποιούσαν την ανταλλαγή αγαθών για τις συναλλαγές τους.

Τα πρώτα νομίσματα κατασκευάστηκαν το β΄ μισό του 7ου αιώνα π.χ στην Λυδία, μια Ελληνική αποικία της Μικρά Ασίας. Από τότε το νόμισμα εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο και επικράτησε σαν μέσο συναλλαγών.

Δεν θα ήταν παράλογο να πω, πως επάνω σε νομίσματα έχουν απεικονιστεί σχεδόν τα πάντα. Έχουν αποτυπωθεί μορφές θεών και δαιμόνων, μυθικά πλάσματα, ιερά  , ναοί, βασιλείς, αυτοκράτορες, πολιτικοί, ευεργέτες, τύραννοι, ιστορικά γεγονότα, διάφορες ανθρώπινες κατασκευές, θέματα από την χλωρίδα και την πανίδα, βουνά, θάλασσες, και ποικίλες άλλες παραστάσεις, έχουν αποτυπωθεί επιγραφές σε πολλές γλώσσες και έχουν κατασκευαστεί σε διάφορα μεγέθη και το σχήμα τους έχει πάρει και αυτό πολλές μορφές, έτσι έχουμε νομίσματα τετράγωνα, ρομβοειδή, με οπή στο κέντρο τους, σε σχήμα λουλουδιού, σε σχήμα εργαλείων, όπλων, και άλλα.

Το μέταλλο των πρώτων νομισμάτων ήταν ο χρυσός, ο άργυρος και αργότερα ο χαλκός. Η αξία τους καθοριζόταν από την ποσότητα του μετάλλου που αυτά περιείχαν. Αυτή ήταν η λεγόμενη εγγενής αξία του νομίσματος. Τα σύγχρονα νομίσματα κατασκευάζονται από κράματα μη πολύτιμων μετάλλων και η αξία τους δεν έχει καμία σχέση με την περιεκτικότητα τους σε μέταλλο. Τα νομισματικά συστήματα αυτά ονομάζονται πιστωτικά και βασίζονται στην εμπιστοσύνη του λαού, στην κυβέρνηση ή στην εκδίδουσα αρχή, μια και η αξία τους είναι αυτή, επειδή αυτή λέει η κυβέρνηση ή η εκδίδουσα αρχή δια νόμου, ότι είναι.

Σήμερα θεωρούμε δεδομένο ότι η κυβέρνηση μιας χώρας, είναι η μοναδική αρχή που έχει δικαίωμα να κόβει νομίσματα. Το νόμισμα μιας χώρας γίνετε το σύμβολο της εθνικής της ταυτότητας και κυριαρχίας. Η άρση του δικαιώματος της νομισματοκοπίας σε μια χώρα συμβολίζει την κατάργηση της εθνικής της κυριαρχίας. Για παράδειγμα όταν η Αυστρία το 1938 καταλήφθηκε από τον Γερμανικό στρατό, έχασε το δικαίωμα να κόβει δικό της νόμισμα και στη χώρα κυκλοφορούσαν μόνο Γερμανικά νομίσματα. Η συσχέτιση λοιπόν της νομισματοκοπίας με τις ιδέες της ελευθερίας και της εθνικής κυριαρχίας είναι σε μεγάλο βαθμό η αιτία που πολλοί λαοί της Ευρώπης, δυσκολεύονται να αποδεχθούν την αντικατάσταση των εθνικών νομισματικών μονάδων τους με το ευρώ. Οι λαοί διατηρούν ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς με τα παραδοσιακά εθνικά τους νομίσματα.

Αναμνηστικά νομίσματα

Οι πρώτοι που κατασκεύασαν αναμνηστικά νομίσματα είναι οι αρχαίοι Έλληνες. Ένα από τα πρώτα δείγματα, είναι ένα Αθηναϊκό αργυρό νόμισμα του 467 π.χ., που πρόβαλε την νίκη των Αθηναίων επί των Περσών.

Κατά την Ρωμαϊκή εποχή και τον μεσαίωνα, η κοπή αναμνηστικών νομισμάτων ήταν περιστασιακό γεγονός, αλλά κατά την αναγέννηση η πρακτική αυτή καθιερώθηκε.

Τα θέματα των αναμνηστικών νομισμάτων, αρχικά, συνδέονταν με σημαντικά γεγονότα όπως στρατιωτικές νίκες, βασιλικοί γάμοι, θάνατοι σημαντικών προσώπων, συμμαχίες, κ.λ.π.

Σήμερα η κοπή των αναμνηστικών νομισμάτων έχει προσλάβει εμπορικό χαρακτήρα. Τα θέματα των σημερινών αναμνηστικών νομισμάτων έχουν να κάνουν και με σημαντικά γεγονότα ή πρόσωπα, αλλά και με πολλά ακόμη θέματα όπως, οι ολυμπιακοί αγώνες, απειλούμενα είδη του ζωικού Βασιλείου, τα αξιοθέατα μιας χώρας, απεικονίσεις καλλιτεχνών, μεταφορικών μέσων κ.λ.π., θέματα πολλά, με κύριο στόχο το κέρδος από την πώληση των αναμνηστικών αυτών νομισμάτων.

Υπάρχουν συλλέκτες που εμπλουτίζουν την συλλογή τους με αναμνηστικές κοπές, πολλοί όμως πιστεύουν, μαζί και εγώ, ότι δεν είναι στην πραγματικότητα νομίσματα, μια και δεν έχουν τεθεί στην κυκλοφορία για χρήση στις συναλλαγές, αλλά έχουν κοπεί με σκοπό το κέρδος από την πώληση τους. Άλλοι συλλέκτες πάλι, είναι της άποψης ότι από την στιγμή που αναγράφετε επάνω στα αναμνηστικά νομίσματα η αξία και το έτος κοπής τους, ότι είναι κανονικά νομίσματα.

/Κορυφή/